हराभरा भएन यो गरागरा वसुन्धरा वियोगको विमानमा उडे बिहानका चरा हरेक प्वाँख प्वाँखमा लिई अनेक योजना नयाँ वसन्त ल्याउने लिएर भित्र चाहना । अभावको हुरी चल्यो उमङ्ग कोपिला झरे बहार पूर्ण जिन्दगी बनेन कल्पना मरे बिहानबाट छोपियो प्रगाढ हुस्सुले नभ...
प्रिय मित्र विश्वनाथ सन्जेल सुमधुर सम्झना जन साहित्यिक सङ्घले आयोजना गरेको अविरल जनसाहित्य यात्रामा कवि मसान उपासककJएकल कविता वाचन कार्यक्रममा तपाईँसित भेट भएको थियो । उक्त कार्यक्रममा तपाईंले आफ्नो गजल सङ्ग्रहफर्कियौकिनारबाट मलाई उपलब्ध गराउनुभएको थियो हस्ताक्षर गरी वरि । किताब...
आपसमा हिलो छ्यापाछ्याप, गाली गलौज, तैँ डाँका, तैँ चोरजस्ता कुराहरु नभए नेपाली राजनीति बडा खल्लो लाग्छ हामीलाई । समाचार हेर्दा पनि कुन नेताले कुन नेतालाई तुच्छ गाली गर्यो, होच्याएर भन्यो, भित्तामै पुर्यायो जस्ता कुरातिर नै हाम्रो कान जान्छ । मज्जै...
विद्वान् चाणक्यका बारेमा धेरै मानिसले जानेका छन् । अर्थशास्त्र र नीति शास्त्रमा चाणक्यको नाम बडो सम्मानका साथ लिइन्छ । करिब दुई सहस्राब्दी पूर्व जन्मेका चाणक्य नन्द सम्राटकाविनाशक र चन्द्र गुप्त मौर्यका गुरु मानिन्छन् । राजा नन्दलाई सिंहासनबाट च्युत गराएर चन्द्र...
यो भूमिको सुन्दर गीत गाऊ आलापमा जीवन यो मिलाऊ यी हातले कर्म गरेर खाऊँ बेचेर आत्मा गहना नलाऊ । तिमी सुनौलो युग हाँक्न सक्छौ आकाश धर्ती पनि नाप्न सक्छौ संसार हो केवल तीन पाउ बुझी तिमी पाउ स्वयम् उठाऊ ।...
साउन महिना शिवको महिना भन्छन् । साउनलाई श्रावण भन्दा पनि कुरो उही नै हो । साउनमा शिवको विशेष पूजा आराधना गरिने भएकाले यसलाई शिवको महिना भनिएको होला । यद्यपि शिव नेपाली हिन्दूहरूका घरमा नित्य प्रतिष्ठित र पूजित छन् । पाञ्चायन...
हाम्रो मामाघरको बारीमा नागको थान थियो रत्यहाँ पहिलो कुवा पनि थियो रे !जहाँ कुवा वा पानीको मुहान हुन्छ त्यहाँ नाग हुने कुरालाई हाम्रो संस्कृति स्थापितगरेको छ । कुवामा पानी उम्रिन छोडे पनि अलिकति ठाउँ खनजोत नगरी कन ढुंगा थुपारेर छुट्टै...
जलको पहिलो स्पर्श मट्टीमा हर्हराउँछ मेरो अन्तरको स्वप्ना बाली भै लहराउँछ वर्षासँगै किसानको मनमा र जीवनमा देखिने उमंगलाई प्रस्तुत पंक्तिले व्यक्त गरेका छन् साथै पर्यावरणीय चक्र एवं सृष्टिक्रमलाई पनि माथिको कविताले संकेत गरेको छ । वर्षाऋतु साउन-भदौ भए पनि पानी...
राजनीतिमा लाग्नका लागि विचार र सिद्धान्त पनि चाहिन्छ भन्यो भने भन्ने मान्छेले पहिला लाज मान्नुपर्ने अवस्था सृजना भएको छ ।वाद र सिद्धान्तका अनुच्छेद रटान लगाएर खारिएका नेता तथा बुद्धिजीवी पनि पुराना दिन सम्झिएर बारम्बार झस्किरहन्छन् होला अर्थात् केही नेताका त...
हास्य व्यंग्य साहित्यको विधा नभएर शैली हो । साहित्य भनेकै पाल्सीभाषामा जीवन्त हुन्छ । त्यसलाई अलिक सम्मान पुर्याएर बक्रोक्ति भन्न सकिन्छ । हुनत बक्रोक्तिजीवितम्का नाममा संस्कृतमा काव्य शास्त्रीय ग्रन्थ नै छ । समग्र वाङ्मयलाई स्वभावोक्ति र बक्रोक्तिमा विभाजन गरी साहित्यलाई...
मेरागाउँका मान्छे टाउको दुख्यो या पिनासको शंका लाग्यो भने हाम्रा हजुरबासित आएर भन्ने गर्थे टाउको दुखेर मर्न लागेँ फुकिदिनु पर्यो बाजे !त्यसपछि हजुरबा औँलामा अलिकति खरानी लिनु हुन्थ्यो अनि फुकि माग्नेको दुबै कन्चट एउटै हातले समातेर मन्त्र फुक्न थाल्नुहुन्थ्यो :-...
चोरी चकारी नगरी चतुर्याइँ हुन्न दंगा फसाद नगरी इजतै रहन्न सोझा र सज्जन कबै नलिनू दलैमा पार्टी चलाउनु सधैँ छल औ बलैमा । भैरव अर्यालको नेता नम्बर एक सय एक निबन्धमा एउटा पात्र पार्टी विधान पल्टाएर उपर्युक्त मन्त्र भट्याउँछ ।...
देशमा चुनावको माहोल सुरु भएको छ । राता, हरिया र पहेँला झण्डाले गाउँ, शहर मात्र नभएर पाखा पखेरासमेत रंगीन भएका छन् । भूगोल नै रंगीन भएपछि समाज र समाजका मानिसहरू नरंगिने कुरै भएन । मानिस सामाजिक प्राणी त हुँदै हो...
यसै पनि हाम्रो देशमा वसन्त ऋतुको बडो महत्त्व छ । वसन्तको मादकतामा हराउने बानी परेका नेपालीलाई सरकारले वैशाखमा स्थानीय चुनावको घोषणा गरेर रोमान्टिक बनाइदिएको छ । रमाइलो के छ भने, वसन्तमा मतदान गरे पनि नतिजा आउँदा जेठको आधाउधी भइसक्ने छ।...
देश त हाम्रो हल्लैहल्लाको देश हो, त्यस कारण यहाँ सामान्य कुरा पनि ठूलै परकम्पका साथ मैदानमा आइपुग्छ । केही हप्ता पहिले प्रकाश सपुतको पीर गीतले हल्ला पिट्यो । हल्लाको बाढीमा धेरै बगे । कलाकारहरू त बग्ने नै भए । राजनीतिका...
अनामनगरको पोखरेल बेकरीमा गफैगफका क्रममा घनेन्द्र ओझाज्यूबाट घोषणा भयो, अनुहार पटक्कै नमिलेको, हेर्दा कालो, हाँस्दा दाँत मात्र सेतो देखिने, बोलीवचन रूखो, झुक्किएर मान्छे जस्तो बनेको मान्छे कोही छ भने त्यो रूपक अलंकार हो तर मान्छे असल छ । यति सुन्दा...
२०५२ सालतिर धादिङको गल्छीबाट त्रिशूलीको बगरै बगर हिँडेर हामी बिहेमा जन्त गएका थियौँ । गल्छीबाट देवीघाट जाने सडक बाटोको अवस्था भर्खर खनेको कच्ची थियो । पुलहरू कुनै पनि बनेका थिएनन् । विकासको घाम लाग्न सुरु भएको समय थियो त्यो ।...
मानिसको जीवनशैली पनि संस्कृतिको एक पहिचान हो । निश्चित रूपमा जीवनशैलीभित्र खानपान, बोलीवचन, आचारविचार, आदरसत्कार, लवाइखवाइ जस्ता मानव व्यवहारहरू पनि अटाउँछन् । बस्ने, उठ्ने, सुत्ने, हिँड्नेजस्ता व्यक्तिगत क्रियाकलापमा पनि सांस्कृतिक प्रभाव परेको देखिन्छ । यसरी संस्कृतिले चाडपर्व जस्ता बृहत् कार्यक्रमका...