जन्म ऐच्छिक पनि हुनसक्छ रे !अर्थात् नजन्मिने बेलासम्मको समय चक्रलाई कुनै नियन्त्रणको रेखाभित्र पनि पार्न सकिन्छ रे !भौतिक रुपमा जन्म चक्रको लेखाजोखा गर्दा यो पनि हुनसक्ने अवस्था छ तर जन्मभन्दा पहिले नै जीवनचक्रको निर्णय भइसकेको हुन्छ भन्ने पूर्वीय मान्यता, अझ...
मान्छेले जन्मँदै के पो लिएर आएको हुन्छ र ?भनिन्छ नि, कात्रोमा खल्ती हुँदैन । अर्थात् मरेपछि बेरेर लैजाने सेतो कपडामा केही पनि लान सकिँदैन । जति कमाएको भए पनि यहीँ छोडेर जानैपर्छ । कसैले लान सक्ने कुरा पनि भएन र...
जीवन गणित जस्तै ठ्याक्कै लयमा जोडिन्छ, घट्छ , गुणा हुन्छ र भाग लाग्छ ? जीवन तय भएको लयमा हिँड्छ कि आफ्नै बाटोमा अनवरत हिँडिरहन्छ ? या पूर्व जन्ममा नै तय हुन्छ ? या जन्मेका छैठौँ दिनमाभावीले लेख्छ ? अनि ६...
त्यसै पनि पुराना दिनहरु र ती बेलाका अल्प ज्ञानका अनुभवसँगै आफूलाई परेको प्रभाव अझै पनि जेहेनमा ताजा नै हुने रहेछन् । पहिलोपटक सिनेमा हेरेको कुरा अझै पनि ताजा छ । मैले पहिलोपटक हेरेको सिनेमा जनकपुरको बजरंग टाकिजमा हो इज्जत भन्ने...
न्याय भनेको के हो ? यसको परिभाषा तिर जाने भन्दा न्याय सबैलाई चाहिन्छ र तर अन्यायको मात्र बोलबाला छ भनेर भनिन्छ । सत्य र न्याय भनेको एउटै हुन्नपनि भनिन्छ । न्यायले सत्यको उद्घाटन गर्छ किनभने सत्य कतै लुकाइएको हुन्छ र...
कसरी फर्कलान् र ती दिनहरू अब ? बालापनको त्यो बेला, जहाँ कुनै लोभ थिएन, कुने द्वेष थिएन र कुनै स्वार्थीपन थिएन, तर अपनत्वको पाठ त्यहीँ सिकियो । अपनत्व पनि कस्तो भने, यो मेरो, मलाई चाहिन्छ तर किन भन्ने भन्दा पनि...
मानवीय अवस्थाको तुलना अरु प्राणीहरूसँग हुन सक्दैन । आपसमा मिलेर बस्ने बानी जति मानिसहरुमा देखिन्छ, त्यति अरु प्राणीमा देखिँदैन । तर किन मानिस किन आपसमा मिल्दैन ? अनि किन मानिसबाट नै मानिस सबैभन्दा बढी डराउँछ ? कारण होला, मानिस सचेत...
हामीले सिकेका कुराहरु विन्दुको पनि महा विन्दुमा पर्दोरहेछ । के पो जानेका रहेछौँ र हामीले ? के पो सिकेका रहेछौँ र हामीले ? भन्छन् नि, परेर सिक्ने पो सिक्ने, पढेर त के पो सिकिन्छ र ? मलाई ठ्याक्कै थाहा त...
मनमा धेरै कुराहरु कुल वुल गर्छन् तर कति कुराहरु लेख्न यी हातहरूलाई विवेकले दिँदैन । के हो त्यस्तो विवेकलाई बन्धकमा राख्ने चलन ? कसले हामीलाई बन्धनको डोरो तयार गरेको हो ? के हो त्यस्तो बन्धन ? हजारौँ वर्षदेखि हाम्रा पूर्वजले...
२०३१ सालबाट सुरु गरेको शिक्षण कार्य आजसम्म पनि निरन्तर छ । नियमितरुपमा त सामुदायिक विद्यालयबाट निवृत्त भएकै हुँ तर हामी आफैँले प्रयास गरेर खोलेको सामुदायिक क्याम्पस काठमाडौँ शिक्षा क्याम्पसमा आत्म रतिका लागि भए पनि कहिलेकाहीँ पढाउँदै छु । अर्थात् करिब...
आत्मकथा या आफ्नो जीवनीका कथा आफ्नै हातबाट कसरी सम्भव हुन्छ ? के त्यसमा आत्माभिमानको पुट हुँदैन र ? या त्यसमा कतिपय त्यस्ता कुराहरू राखिन्छन्,जुन समाजलाई थाहा छ तर आफूचाहिँ भन्न सक्दैन ? भन्दैन ? या त्यस्ता कुराहरू छन्, जुन उसलाई...
म सिद्धान्तको कुरा गर्छु । के हो त सिद्धान्त भनेर मेरो मनमा आउने गर्छ । सिद्धान्त कसरी बन्छ ? सायद सिद्धान्त एउटा लक्ष्यसहितको परिणामको खोजी हो, जुन पहिले अमूर्त हुन्छ तर परिणामचाहिँ मूर्त रूपमा देखिनुपर्छ । जीवनको लक्ष्य के हो...
सिद्धान्त भनेको के हो ? मान्छे किन कुनै सिद्धान्तप्रति मोहित हुन्छ र कसरी त्यही मोहित भएको सिद्धान्तप्रति मोहभङ्ग हुन्छ ? वास्तवमा जीवनलाई केले सञ्चालन गर्छ ? विचारले कि व्यवहारले ?समयको प्रवाहले ? या नियतिले ? यी कुराहरुले सधैँ गिजोलिरहन्छन् मलाई...
कुनै समय त्यस्तो हुने रहेछ अतीतका पनि कि ती दिनहरु फेरि नफर्कि उन् । ती दिनहरु फेरि नदोहोरिउन् । ती दिनहरु त पक्कै दोहोरिँदैनन् तर त्यस्तै त्यस्तै घटनाहरु चाहिँ दोहोरिन सक्छन् । विस्मृतिका जानै पर्ने अतीतका बारेमा चर्चा त नगरौँ...
प्रसङ्ग निर्वाचनको !पहिलेको सम्झनामा यसो फर्केर यथार्थ तर काल्पनिक समयमा भ्रमण गर्दा कहिले मतदानको पहिलो प्रयोग गरेँ हुँला भन्ने ठ्याक्कै याद किन आउँदैन भने त्यो बेलामा २१ वर्षमा मात्र मतदान गर्ने अधिकार पाइन्थ्यो र हाम्रो लागि पञ्चायतको निर्वाचन त्यति चासोको...
निर्वाचन !७ फागुन २०१५ देखि सुरु भएको पहिलो आमनिर्वाचनका बारेमा सुनियो मात्र, भोगिएन, किनभने त्यसबेला म मात्र ५ वर्षको थिएँ । तर, जेहेनमा कतैकतै त्यो बेलाको केही केही सम्झनामा आउँछ । के भन्ने खुट्याउन सक्ने अवस्था थिएन, छैन । घरमा...
सबै अनुभवहरु सबैलाई काम लाग्ने हुन्छन् भन्ने पनि होइन किनभने अनुभव व्यक्तिगत भोगाइ हो । त्यस्तै त्यस्तै परिवेश र घटनाले प्रभाव पारेकाहरूलाई त्यस्ता अनुभवले छुन्छ तर परिणाम भने फरक फरक हुने गर्छन् किनभने व्यक्ति फरक हो, परिवेश फरक हो र...
स्मरणीय कुराहरु बिर्सन थालियो तर विस्मरणीय कुराहरु मनमा कुल बुलाएर बसेका हुने रहेछन् । तर त्यस्ता विस्मृतिमाजाने पर्ने कुराहरु झन झन ताजा भएर बस्ने र मनमा अझै पनि त्यसले पारेको घाउ बल्झने डर हुने रहेछ । घाउ बल्झेको भन्नु प्रतिशोधको...
