लोकसंवाद संवाददाता | समाचार | पुष १०, २०७७
विभाजित भएका नेकपाको प्रचण्ड–माधव नेपाल पक्ष र ओली पक्षका नेताहरु एक अर्कालाई हिलो छ्याप्न यति उद्धत छन्, त्यो कुरा न वर्णत गर्न लायक छ, न उल्लेख गर्न सकिन्छ । दुई वर्ष ७ महिनाअघि जेट विमानका दुई पाइलट भएको र एसियाकै तेस्रो ठूलो कम्युनिस्ट पार्टी बनाएको दाबी गरिएको थियाे । तर, बिना विचार, विना उद्देश्य र राजनीतिक तथा सामाजिक एजेण्डाबिना मात्रै होइन, कम्युनिस्ट आन्दोलनको कुनै गन्तव्य बिना नै एक भएका तत्कालीन नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्रबीच एकता प्रक्रियाले पूर्णता नपाउँदै विभाजन हुन पुग्याे । एक वाक्यमा भन्दा सत्ता र कुर्सीका लागि एक भएका दुई पार्टी सत्ता र कुर्सीको भागबण्डा नमिलेकै कारण विभाजित हुन पुग्याे ।
विभाजनको औपचारिकता पूरा
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) गत ५ पुसमा बालुवाटार र बबरमहलमा अलग अलग केन्द्रीय समितिका बैठक बसेर सुरु भएको विभाजनको औपचारिक प्रक्रिया बिहीबार अलग अलग रुपमा बसेका बैठकका निर्णयबाट पूर्णता पाएको छ । बालुवाटारमा बसेको ओली पक्षको केन्द्रीय कमिटीको बैठकले पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको कार्यकारी अधिकार खोसिएको निर्णय निर्वाचन आयोगमा पठाएको छ । यो निर्णयसँगै अब नेकपा औपचारिक रुपमा अलग भएको छ । प्रचण्ड–नेपाल समूह सडक आन्दाेलन र ओली समूह निर्वाचनकाे तयरीका लागि आव्हान गरिसकेका छन् ।
प्रचण्ड–माधव नेपाल पक्षले यसअघि नै पहिलो अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई कारबाही गर्दै माधवकुमार नेपाललाई अध्यक्ष बनाएको जानकारी निर्वाचन आयोगलाई पठाइसके कै थिए । अब नेकपाभित्र पार्टीको नाम र निर्वाचन चिन्हको लडाइँ मात्र बाँकी रहेको छ । निर्वाचन आयोगले यो विवादको निर्क्याेल गरेपछि नेकपा विभाजन सम्पूर्ण रुपमा पूरा भएर दुई अलग पार्टी बन्ने बाटाे तय गरेका छन् ।
आयोगले दुवै पक्षका कागजपत्र र दाबी तथा कानुनी व्यवस्था, पार्टीको विधानको अध्ययनपछि पार्टीको आधिकारिकता विवाद टुंगो लाग्नेछ । निर्वाचन आयोगले दुवै पक्षसँग छलफल गरेर चुनाव चिन्ह र पार्टी नामका विषयमा टुंगो लगाउने प्रयास गर्नेछ । पार्टी विभाजित बनेपछि दुवै पक्षले आफ्नो पक्षमा केन्द्रीय कमिटीबाट नयाँ कार्यविभाजन गरेका छन् ।
ओली पक्षले पार्टी प्रवक्ता प्रदिप ज्ञवालीलाई तोकेको छ भने प्रचण्ड–माधव पक्षका प्रदेश संयोजकहरुको स्थानमा नयाँ संयोजकहरु तोकेको छ । कार्यकारी अध्यक्ष प्रचण्डको कार्यकारी अधिकार खोस्ने निर्णय गरिएकाे छ भने प्रचण्ड–नेपाल समूहले पनि ओलीलाई हटाएपछि खाली भएको अध्यक्ष पदमा माधव कुमार नेपाललाई ल्याएको छ भने पार्टी महासचिव चयन गर्ने तयारी गरिरहेकाे छ ।
पूर्व एमाले विभाजित, पूर्व माओवादी चोइटियो
दुई वर्ष ७ महिनाअघि तत्कालीन एमाले र माओवादी केन्द्रको एकता कम्युनिस्ट आन्दोलनबाट धेरथोर जानकारी राख्नेहरुका लागि आश्यर्चको विषय थियो । किनकि यी दुई पार्टीबीच धेरै विषयमा कुरा मिल्दैन थियो । तर सत्ता र कुर्सीका लागि जतिबेला जुनसुकै अवस्थामा एकता वा विभाजनमा जान माहिर नेपाली राजनीतिक पार्टीका लागि ती कुरा सामान्य थिए । चर्को राजनीतिक मतभेद, तत्कालीन माओवादीको कांग्रेससँग रहेको सत्ता साझेदारीलाई बेवास्ता गर्दै दुई पार्टी चुनावी सहकार्य हुँदै पार्टी एकतासम्म आइपुगे । तर पार्टी एकताको काम पूरा नहुँदै देखिएको विवादले नेकपा दुई टुक्रा बनेको छ । नेकपा विभाजित हुँदा पार्टी एकता भंग हुने र एमाले एकातिर, माओवादी अर्कोतिर हुने धेरैको अनुमान थियो ।
नेकपाका अध्यक्ष ओलीले नै पार्टी विभाजित नहुने र एकता भंग हुने बताउने गरेका थिए । तर त्यसो भएन । तत्कालीन एमालेमा ठूलो विभाजन आयो । दशकौंदेखि एउटै पार्टीमा रहेका केपी ओली, माधव नेपाल, झलनाथ खनालजस्ता नेताहरुको साथ छुटेको छ । ओलीसँग नेपाल र खनाल अलग भएर प्रचण्डसँगै गएका छन् भने ओलीसँग मिल्न तत्कालीन माओवादीका नेताहरु रामबहादुर थापा, टोपबहादुर रायामाझी, मणि थापा, लेखराज भट्टजस्ता नेताहरु आइपुगेका छन् । तर नेपाल र खनालसँग तत्कालीन एमालेको ठूलो हिस्सा साथमा नै छ भने ओलीसँग गएका माओवादी नेताहरुलाई लामो समयदेखि साथ दिँदै आएका नेताहरुले समेत छाडेका छन् ।
२०६९ सालमा प्रचण्डको नेतृत्वमा क्रान्ति नहुने भन्दै मोहन वैद्यसँग लागेका बादल २०७३ मा प्रचण्डसँगै फर्किएका थिए । उनी प्रचण्डको पार्टीमा फर्किदा उनको साथमा देव गुरुङ, पम्फा भुसालसहित माओवादी आन्दोलनमा लामो समय संघर्ष गरेका नेताहरुको साथ थियो । तर बादल ओलीसँग लाग्दा उनका सबै सहयात्रीले साथ छाडेका छन् । उनकै राजनीतिक सल्लाहकारको भूमिकामा रहेका सूर्य सुवेदीले समेत बादललाई छाडेका छन् । यद्यपि मोहन वैद्य, नेत्रविक्रम चन्दको पार्टीलाई छाड्ने हो भने तत्कालीन माओवादीको ठूलो हिस्साले भने प्रचण्डलाई साथ दिएको देिखएकाे छ । यसरी हेर्दा एमालेमा एकता हुन गएको माओवादीको समूहमा सामान्य चोइटा परेको छ । तर एमाले भने स्पष्टसँग दुई चिरामा विभाजित हुन पुगेको छ ।
ओली पक्षको बैठकले पारित गरेको १६ बुँदे प्रस्ताव
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) केन्द्रीय कमिटीको तेस्रो बैठक (२०७७ पुस ७ र ९) बाट पारित प्रस्तावहरु :
१. यो बैठक नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीका संस्थापक महासचिव कमरेड पुष्पलाल, जननेता मदन भण्डारी तथा प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री मनमोहन अधिकारी, कमरेड तुलसीलाल अमात्य, कमरेड निर्मल लामा, अग्रणी महिला नेतृ कमरेड साहना प्रधान लगायत कम्युनिस्ट आन्दोलनका सबै अग्रजहरुप्रति उच्च सम्मानभाव प्रकट गर्दछ । देश र जनताको हितका लागि शान्तिपूर्ण र सशस्त्र आन्दोलनमा सहभागी हुने क्रममा आफ्नो अमूल्य जीवन उत्सर्ग गर्नु हुने सबै ज्ञात अज्ञात सहिदहरुप्रति भावपूर्ण श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दछ तथा उहाँहरुको आदर्शलाई सधैभरि दृढतासाथ अनुशरण गरिरहने संकल्प गर्दछ ।
२. यो बैठक केन्द्रीय कमिटीको दोस्रो बैठकपछि दिवंगत हुनुभएका केन्द्रीय सदस्य कमरेड कमानसिंह लामा, केन्द्रीय अनुशासन आयोगका सदस्य कमरेड वीरबहादुर ठगुन्ना, गुल्मी जिल्ला कमिटीका पूर्व अध्यक्ष एवं लुम्बिनी प्रदेश कमिटी सदस्य कमरेड बोमबहादुर खड्का, प्रतिनिधिसभा सदस्य माननीय सानु शिवा पहाडी, दांग जिल्ला कमिटीका संस्थापक सदस्य माणिकलाल गौतम, संविधानसभा सदस्य कमरेड मानपुर चौधरी, १ नं प्रदेश कमिटी सदस्य हंश राजवंशी, नेकपा सर्लाहीका नेता कमरेड ध्रुव गौतम, भारत प्रवास समन्वय कमिटीका सदस्य वसन्त अधिकारी लगायत कमरेडहरुप्रति भावपूर्ण श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दछ ।
३. यो बैठक सम्माननीय प्रधानमन्त्रीद्वारा यही २०७७ साल पुस ५ गते गरिएको प्रतिनिधिसभा विघटनको निर्णयलाई पार्टीका केही नेताहरुबाट आफ्ना निहित स्वार्थका लागि निरन्तर भइरहेको असहयोग, घेराबन्दी र षडयन्त्रलाई चिर्न र जनताको अभिमतलाई गलत ठाउँमा जान नदिन गरिएको वाध्यात्मक कदमका रुपमा ग्रहण गर्दछ । जननिर्वाचित सरकारलाई कामै गर्न नदिने, मुलुकको नेतृत्व गर्न प्राप्त ऐतिहासिक अवसरलाई आत्मसात नै गर्न नचाहने र अवसरवादी एवं स्वार्थकेन्द्रित गठबन्धनका बलमा मुलुकलाई अगाडि बढ्नै नदिने क्रियाकलापहरु लोकतन्त्रको मूल्यमान्यता विपरीत, जनआकांक्षा विपरीत तथा मुलुकलाई अन्त्यहीन अस्थिरतातिर धकेल्ने केही नेताहरुको क्रियाकलापहरुकै कारण यो स्थिति उत्पन्न भएको ठहर गर्दछ । नेपालको संविधानले मुलुकको सार्वभौमसत्ता र राजकीय सत्ता नेपाली जनतामा निहीत रहेको कुरा स्पष्ट गरेको छ । त्यसैले सदनमा बहुमत प्राप्त दलबाट सर्वसम्मत रुपमा निर्वाचित दलको नेता र त्यसै हैसियतमा निर्वाचित प्रधानमन्त्रीले ताजा जनादेशको माग गर्नु र सबै विषयहरुको छिनोफानो जनताको अभिमतबाट खोजिनु लोकतान्त्रिक, संविधानसम्मत र स्वाभाविक कदम रहेको ठहर गर्दछ ।
४. २०७५ साल जेठ ३ गते तत्कालीन नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एमाले) र नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) एकीकृत भई बनेको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) को केन्द्रीय कमिटी र अन्य नेतृत्वदायी कमिटीहरुको मूल दायित्व दुई वर्षभित्र एकता महाधिवेशन सम्पन्न गरी निर्वाचित कमिटीलाई नेतृत्व हस्तान्तरण गर्नु थियो । तर केही नेताहरुका पदीय आकांक्षा र स्वार्थकेन्द्रित गतिविधिका कारण कमिटीहरुले उक्त दायित्व पूरा गर्न नसकेको पृष्ठभूमिमा पार्टीका प्रथम अध्यक्षको हैसियतले केन्द्रीय कमिटी विस्तार गरी पार्टीमा नयाँ गति र जीवन दिन गर्नुभएको कमिटी विस्तारलाई यो बैठक अनुमोदन गर्दछ । नवनियुक्त सबै कमरेडहरुलाई वधाइ ज्ञापन गर्दै आफ्नो काँधमा आएको दायित्व पूरा गर्न सफलता प्राप्त होस् भन्ने शुभकामना व्यक्त गर्दछ । साथै केन्द्रीय कमिटीका सबै पदाधिकारी एवं सदस्य कमरेडहरुलाई कुनै पनि अन्यौल र भ्रममा नपरी, कुनै पनि विभाजनकारी गतिविधिबाट टाढा रही एकतावद्ध भएर अगाडि बढ्न आह्वान गर्दछ ।
५. यो बैठक प्रतिनिधिसभा विघटन भई आगामी २०७८ साल वैशाखमा निर्वाचनको मिति घोषणा भइसकेको र मुलुक निर्वाचन उन्मुख भइसकेको परिप्रेक्ष्यमा सबै मातहत कमिटीहरु, जनवर्गीय र सरोकार संगठनहरु, पार्टी सदस्यहरु, जनप्रतिनिधिहरु एवं सम्पूर्ण पार्टी पंक्तिलाई एकढिक्का भएर निर्वाचनको तयारीको मुख्य एजेण्डामा केन्द्रित भएर पूर्ण गतिशीलता र शक्तिका साथ परिचालित हुन आह्वान गर्दछ ।
६. यो बैठक करिब तीन वर्षको अवधिमा दूरगामी महत्वका विकास कार्य, रणनीतिक पूर्वाधारहरुको निर्माण, सामाजिक न्याय र सुरक्षाको विस्तार, संविधान एवं संघीयताको कार्यान्वयन, राष्ट्रियताको सुदृढीकरण एवं नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध विस्तारका क्षेत्रमा सरकारले गरेका महत्वपूर्ण कामहरुलाई उच्च मूल्यांकन गर्दछ । ती कार्यहरुलाई जनताबीच स्थापित गर्ने, सुरु भएका कामलाई सफल पार्ने र थप जनपक्षीय कार्यहरु गर्दै पार्टी र पार्टी नेतृत्वको सरकारलाई सामाजिक आर्थिक रुपान्तरणको नायकका रुपमा स्थापित गर्ने संकल्प गर्दछ ।
७. यो बैठक हालै सम्पन्न निर्वाचनमा नेपाल संयुक्त राष्ट्र संघको मानव अधिकार परिषद्मा पुननिर्वाचित भएकोमा खुशी तथा सन्तोष व्यक्त गर्दछ । त्यसै गरी संयुक्त राष्ट्र संघको महिलामाथि हुने विभेद उन्मूलन सम्बन्धी कमिटी (सिड कमिटी) मा नेपालका तर्फबाट प्रस्तुत उम्मेदवार दोस्रो पटक उच्च मतका साथ निर्वाचित भएकोमा बधाइ ज्ञापन गर्दछ ।
८. यो बैठक कोभिड संक्रमणका कारण ज्यान गुमाउनु हुने सबैमा हार्दिक श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दै उपचार गराइरहनु भएका सबैको शीघ्र स्वास्थ्यलाभको कामना गर्दछ । कोभिड १९ को विश्वव्यापी महामारीबाट सिर्जित चुनौतीलाई सामना गर्ने सम्बन्धमा सरकारले चालिरहेका कदमहरुलाई समर्थन गर्दै कोभिड भ्याक्सिनको यथाशीघ्र आपूर्ति गर्न र सबै नेपालीलाई प्राथमिकताका आधारमा र निशुल्क रुपमा खोप उपलव्ध हुने गराउन सरकारसँग आग्रह गर्दछ । कोभिड १९ को महामारीबाट प्रभावित निजी र सार्वजनिक क्षेत्रलाई राहत र पुनर्स्थापनाका प्याकेजहरु उपलव्ध गराएर आर्थिक पुनरुत्थान गर्न, रोजगारी गुमाई फर्किएका युवाहरुलाई स्वदेशमै रोजगारी उपलव्ध गराउन र महामारीका कारण जनतामा गरिबी र अभावको थप मार पर्न नदिन आवश्यक कदम चाल्न सरकारको ध्यानाकर्षण गर्दछ । खोप उपलव्ध नहुँदासम्म स्वास्थ्य सुरक्षा मापदण्डको सबैले पालना गरी महामारी विरुद्धको यस लडाइँमा निर्णायक विजय हासिल गर्न सबैलाई आवश्यक सहयोगका लागि आह्वान गर्दछ ।
९. यो बैठक चिनी उद्योगसँग उखु बिक्री गरेबापत प्राप्त गर्नु पर्ने वक्यौता रकम प्राप्त गर्न तराई मधेसका विभिन्न जिल्लाबाट काठमाडौं आई शान्तिपूर्ण धरनामा बस्नु भएका उखु किसानहरुको सबै रकम उद्योगीहरुबाट अविलम्ब चुक्ता गराउने प्रबन्धका लागि सरकारलाई थप प्रभावकारी पहल गर्न माग गर्दछ ।
१०. यो बैठक प्रतिनिधिसभा विघटन भई मुलुक निर्वाचनतिर उन्मुख भइसकेको परिप्रेक्ष्यमा राज्यका सबै अंगहरुलाई शान्ति सुरक्षा, अमन चयन र सुशासनका क्षेत्रमा पूर्ववत् र अझ प्रभावकारी काम गर्न आह्वान गर्दै शान्ति, स्थायित्व र लोकतान्त्रिक प्रणालीलाई कमजोर गर्ने कुनै पनि कदमप्रति सजग हुन आह्वान गर्दछ ।
११. यो बैठक नेपालको वास्तविक भूभाग समेटेर नयाँ प्रशासनिक राजनीतिक नक्सा प्रकाशन गरेको र त्यसलाई संविधानको अनुसूचीमा रहेको निशान छापमा प्रतिविम्बित गर्न अभूतपूर्व राष्ट्रिय एकता कायम गर्दै संविधान संशोधन गर्न सफल भएकोमा सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यू र नेपाल सरकारलाई हार्दिक धन्यवाद ज्ञापन गर्दछ । यस प्रक्रियामा सहभागी भई योगदान गर्नु हुने सबै राजनीतिक दल, संघीय संसदका माननीय सदस्यहरु, अभियन्ताहरु, सञ्चारमाध्यम र सबै देशभक्त नेपालीहरुलाई धन्यवाद ज्ञापन गर्दछ । नेपालको भूभागमा नेपालको स्वामित्व सुनिश्चित हुने गरी सीमा समस्याको समाधान गर्न थप प्रभावकारी कुटनीतिक पहलका लागि सरकारलाई अनुरोध गर्दै सरकारलाई यस दिशामा सफलता प्राप्त होस् भन्ने शुभकामना व्यक्त गर्दछ ।
१२. यो बैठक एसिड आक्रमण जस्तो जघन्य अपराध एवं महिलामाथि हुने यौनजन्य हिंसा र बलात्कारको रोकथाम तथा त्यस्ता अपराधमा संलग्न दोषीहरुलाई कडा कार्बाही गर्न सरकारले हालै जारी गरेका अध्यादेशहरुको समर्थन गर्दै यस्ता अपराध रोकथामका लागि प्रशासनलाई थप कडाइ गर्न आह्वान गर्दछ ।
१३. यो बैठक सबै राजनीतिक दलहरुलाई आम निर्वाचनको यस अभियानमा स्वस्थ बहस र प्रतिष्पर्धाका साथ सहभागी भई लोकतान्त्रिक प्रणालीलाई सुदुढ गर्न आह्वान गर्दछ । राज्यका सबै संस्थाहरु, निजामति र सुरक्षा अंगहरु, प्रदेश सरकार र प्रदेशसभा एवं स्थानीय तहहरु आआफ्ना क्षेत्रमा कत्र्तव्य निर्वाह गर्दै क्रियाशील भइरहेको, जनतामा उन्नत लोकतान्त्रिक चेतना रहेको वर्तमान परिवेशमा लोकतान्त्रिक प्रणाली कमजोर हुन्छ कि भन्ने कुनै पनि आशंका निराधार रहेको कुरामा विश्वस्त हुन आग्रह गर्दछ । परिवर्तनका पक्षधर सबै वामपन्थी, देशभक्त र लोकतान्त्रिक शक्तिहरुलाई आपसी संवाद, समझदारी कायम गर्दै अगाडि बढ्न आग्रह गर्दछ । हाम्रो पार्टी र सरकार नेपालको संविधान, संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र तथा परिवर्तनका उपलव्धिहरुको रक्षा एवं विकासका लागि कृतसंकल्पित रहेको विश्वास दिलाउन चाहन्छ ।
१४. यो बैठक नेपालको विकास र समृद्धिमा छिमेकी लगायत सबै मित्र राष्ट्रहरुबाट प्राप्त निरन्तरको सद्भाव र सहयोगका लागि आभार र कृतज्ञता ज्ञापन गर्दै नेपाल राजनीतिक स्थायित्व, सामाजिक आर्थिक रुपान्तरण र समृद्धिका दिशामा अविचलित ढंगले अगाडि बढ्ने र मित्र राष्ट्रहरुबाट आगामी दिनमा पनि नेपालप्रति यस्तै सद्भाव र सहयोग प्राप्त भइरहने विश्वास व्यक्त गर्दछ ।
१६ . यो बैठक विप्लव समूहद्वारा मोरंगको मिक्लाजुंग गाउँपालिकामा शिक्षक राजेन्द्र श्रेष्ठको अत्यन्त निर्ममतापूर्वक गरिएको हत्याको निन्दा र भ्रत्र्सना गर्दै दिवंगत राजेन्द्र श्रेष्ठप्रति हार्दिक श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दछ ।
यो बैठक केन्द्रीय कमिटीको यस बैठकलाई सहजतापूर्वक सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने सबै स्वयंसेवकहरु, सुरक्षाकर्मीहरु तथा हाम्रा समाचार र विचारलाई महत्वका साथ जनताबीच सम्प्रेषित गर्ने सबै सञ्चारकर्मी साथीहरुमा हार्दिक धन्यवाद ज्ञापन गर्दछ भनिएकाे छ ।