आध्यात्मिकता भनेको धार्मिक आस्था हो कि मानवीय अवधारणा ? व्युत्पत्तिमूलक संस्कृत नेपाली शब्दकोशले भन्छ-ब्रह्म वा जीवसम्बन्धी/आत्मासम्बन्धी । आध्यात्मिक ज्ञान भनेको आत्मतत्वसँग सम्बद्ध ज्ञान । आत्मालाई कसरी परिभाषित गर्ने भन्नेमा पनि एकमत देखिँदैन किनभने संस्कृतमा आत्माका धेरै अर्थ पाइन्छन् र पनि...

हामी आफ्ना अतीतलाई स्मरण गर्दैगर्दा अनुभूतिलाई पनि दार्शनिक लेपन लगाउन चाहन्छौँ र भन्छौँ म त त्यस्तो मान्छे होइन या म त आफ्नो सिद्धान्तमा अडिग मान्छे हो पनि भन्ने गर्दछौँ । आफ्नो परिवारका बारेमा जानकारी जति राखेका हुन्छौँ, त्यसैबाट आफूलाई चिन्ने...

साहित्य के हो ? यसको प्रयोग किन र कसले गर्छ ? वास्तवमा साहित्य स्वयं इतिहासको बारेमा जानकारी दिने सृजना हो कि ? या मनमा आएका कुलबुल कुलबुलहरुको प्रस्फुटनमात्र हो ? यदि त्यस्तो मात्र हो भने विश्वभर किन साहित्यको यति धेरै...

कहिलेकाहीँ लाग्छ, हामी जुन यो पृथ्वीमा छौँ र अरु पनि जीवन अरु ग्रहहरूमा होलान् कि नहोलान् ? ब्रह्माण्डका त के कुरा भयो र, यही पृथ्वीका बारेमा नै हामीले सबै कुरा पत्ता लगाउन सकेका छैनौँ र पनि मानिसले अनुसन्धान गरेजस्तै अरु...

मनमा अनेक विचार आउँछन् अनि हराउँछन् बग्दो नदीमा उठ्ने पानीका फोकोझैँ । ती भावना मनको कुनै कुनामा यसरी अभिलेखी कृत हुने रहेछ कि कता कता ती विचारहरूले विपनामा मूर्त ता प्राप्त गर्न सकेन भने पनि सपना बारम्बार देखिने रहेछ भन्ने...

सोचेजस्तो त कहाँ हुने रहेछ र । त्यसो त के सोचिन्थ्यो भन्ने पनि सापेक्ष कुरा रहेछ । सोच्न पनि आवश्यकता पर्नु पर्ने रहेछ । परिवेशले के सिकाउँछ र के आवश्यकता हुने रहेछ,त्यतै पट्टीको चाहना बढ्ने रहेछ । हामी हुर्कने बेलामा...

राजनीति नीतिहरूमा सबैभन्दा मुख्य हो जसले नीति बनाउँछ र नीति लागू पनि गर्छ । त्यसैले नीतिहरूमध्ये सबैभन्दा पारदर्शी, अमूर्तताबाट मूर्तता तर्फको यात्रामा रहने काम गर्ने भएकाले राजनीतिलाई उनीहरुमध्ये राजा मानिएको हो । राजा यस अर्थमा कि हाम्रो संस्कृतिमा राजाको अर्थ...

म आफूलाई स्वघोषित प्रजातन्त्रवादी मान्छु किनभने मलाई शासन प्रणालीमा प्रजातान्त्रिक प्रणाली मन पर्छ । प्रजातन्त्र प्रतिको आस्था भनेको मनले गर्ने हो र कसैले तँ प्रजातन्त्रवादी होस् भनेर दिने प्रमाणपत्र भन्दा भावनाले प्रजातन्त्रका आदर्शहरू आत्मसात् गरिनु हो । त्यसैले स्वघोषित किन...

मन न हो कता पुग्छ कता पुग्छ तर जब जब म जन्म ठाउँभन्दा बाहिर हुन्छु, त्यही गाउँ ठाउँ, वन जंगल, खोला, ढाँड, डाँडा , पाखा पखेरा नै सधैँ सम्झनामा आइरहन्छ । हिजोको बेला पनि रहेन, अब गाउँमा बसेर मात्र पनि...

हामीले जीवन यात्राका लागि केही आदर्श तयार गरेका छौँ र केही अनादर्शका उदाहरणहरु संग्रह गरेर राखेका छौँ । संसारमा जति धर्म, संस्कृति र संस्कार प्रचलनमा छन्, ती चलनमा आउनु भन्दा पनि कुनै अरु नै चलनमा थिए होलान्, हामीले त्यतातिर भने...

उद्यानमा बस गई सब तत्व खुल्छ । कति सटिक उत्तर जीवनका बारेमा । हो नि त !बगैँचामा गएर बस्दा साँच्चै जीवनको रहस्य आफैँ खुल्ने रहेछ । केही दिन पहिले एउटा बियाँको रुपमा रहेको या सानो विरुवाको रुपमा रहेको एउटा फूलको...

जन्म ऐच्छिक पनि हुनसक्छ रे !अर्थात् नजन्मिने बेलासम्मको समय चक्रलाई कुनै नियन्त्रणको रेखाभित्र पनि पार्न सकिन्छ रे !भौतिक रुपमा जन्म चक्रको लेखाजोखा गर्दा यो पनि हुनसक्ने अवस्था छ तर जन्मभन्दा पहिले नै जीवनचक्रको निर्णय भइसकेको हुन्छ भन्ने पूर्वीय मान्यता, अझ...

जन्म, जीवन, मृत्यु, भविष्य, पूर्व जन्म, पुनर्जन्मका बारेमा संसारमा सबै दर्शनले आफ्ना आफ्ना बाटा देखाएका छन् तर कसैले पनि न त हिजोको जन्मका बारेमा भन्न सक्छन्, न त भोलिका बारेमा ठ्याक्कै भन्न सक्छन्। तर हाम्रा पूर्वीय वाङ्मयमा यस्ता कुराहरुको सप्रमाण...

सबैभन्दा सम्झना लायक समय भनेको बालापन नै हो भनिन्छ । हुन त सबै समय फर्केर आउँदैन , चाहे त्यो सुखानुभूतिको होस् या दुःखानुभूतिको होस् । फेरि दुःख र सुख भनेको पनि अमूर्त अनुभूति हुने रहेछ । मिठो खान पाउनु सुख...

मान्छेले जन्मँदै के पो लिएर आएको हुन्छ र ?भनिन्छ नि, कात्रोमा खल्ती हुँदैन । अर्थात् मरेपछि बेरेर लैजाने सेतो कपडामा केही पनि लान सकिँदैन । जति कमाएको भए पनि यहीँ छोडेर जानैपर्छ । कसैले लान सक्ने कुरा पनि भएन र...

जीवन गणित जस्तै ठ्याक्कै लयमा जोडिन्छ, घट्छ , गुणा हुन्छ र भाग लाग्छ ? जीवन तय भएको लयमा हिँड्छ कि आफ्नै बाटोमा अनवरत हिँडिरहन्छ ? या पूर्व जन्ममा नै तय हुन्छ ? या जन्मेका छैठौँ दिनमाभावीले लेख्छ ? अनि ६...

त्यसै पनि पुराना दिनहरु र ती बेलाका अल्प ज्ञानका अनुभवसँगै आफूलाई परेको प्रभाव अझै पनि जेहेनमा ताजा नै हुने रहेछन् । पहिलोपटक सिनेमा हेरेको कुरा अझै पनि ताजा छ । मैले पहिलोपटक हेरेको सिनेमा जनकपुरको बजरंग टाकिजमा हो इज्जत भन्ने...